Сар шинийн мэнд дэвшүүлье

Буян номын гэгээ тооноор чинь цацарч
Бурхад инээмсэглэн хаалган дээр чинь бууж
Буурал өвгөд халуун ам бүлээрэй цуглан
Бүхнээс элбэг сайхан шинэлээрэй
Шижир цацрагт нараа дэлхий тойрч нас нэмсний дан баяр
Шидрүүн мөнгөн өвлийг өнтэй давсны давхар баяр
Шинэхэн цэцэглэх хавартай энх золгосны гурамсан баяр
XVII жарны Илжиг хэмээх төмөр туулай жилийн
Сар шинийн мэнд дэвшүүлье
Хамаг бурхад авран нигүүлсч
Хотол түмнээрээ амгалан жаргаж
Ам цагаан хулгана жилдээ
Ач буян нь арван зүгтээ дэлгэрч
Аз хийморь дүүрэн байхыг ерөөе
Шинийн нэгэн гэмээн эгнэн давхацсан дөрвөн баяраа сайхан тэмдэглээрэй
САЙХАН ШИНЭЛЭЭРЭЙ 

Зурхайн зурлагад морлин ирж буй XVII жараны "Илжиг"хэмээх Төмөр Туулай жилийн өнгө, ерөнхий төлөв байдалийн буужээ. Үхэр нь цагаан толгойтой, ногоон омруутай. Эвэр, сүүл,чих,ходоод,дөрвөн шийр нь бас ногоон. Амаа хамхиад сүүлээ баруун тийш нь шарван яваа бөгөөд үхэр хариулаач нь өвгөн хүн байна. Үхэр хариулаач нь шар дээлтэй, улаан бүстэй, олсон шилбүүр барьж явна. Чихнийх ньараар үс ньхийсч, баруун гутлаа өмсч, зүүн гутлаа бүсэндээ хавчуулж, үхрийнхээ зүүн талд алхаж явна.

Үхрийн бие ньногоон өнгө зонхилсон тул энэ жил салхи ихтэй байх ба цэцэг ногоо дэлгэрнэ. Үхрийн толгой цагаан учир жилийн эхэн болон дөрвөн улирлын эхээр бороо цастай. Омруу ньногоон тул жилийн эхээр салхи ихтэй байхын шинж юм. Дөрвөн шийр нь ногоон байгаа нь жилийн сүүлээр салхи ихтэй байх ажээ.

Үхэр хариулаач нь өвгөн хүн байгаа нь өвгөдөд амгалан, залууст ширүүн, нялхаст машид ширүүн байх нигууртай. Өвөлдөө хүйтэн салхитай, хүн малын өвчин их гарах нь олонтаахэмээн зурхайн зурлагад буужээ.

Шинийн 1-ний өглөөзүгмөрөө гаргах

(ус суудалд суусан хүмүүс хар нохойн ам таарсан тул гарах зүгийг солисон) 

Суудап	Зүгмөрөө гаргах	Цээр гаргах /тарни	Төрсөн он
Гал	Зуүн урд зүг гарч урд зугээс ирнэ	Ум               базар паддагийний хум мамабнзъяа суухай	Эр	1923,1931,1939,1947,1955,1963.1971,1979.1987,1995,2003,2011
			Эм	1919,1927.1935,1943,1951,1959.1967,1975,1983,1991,1999,2007
Шороо	Баруун зуг грач баруун урдаас ирнэ	Ум бадмадагийний хум  мама  бизъяа суухай	Эр	1922,1930.1938,1946.1954.1962.1970,1978.1986.1994.2002.2010
			Эм	1920,1928.1936,1944.1952.1960,1968,1976,1984,1992,2000,2008
Төмөр	Баруун урд зуг гарч баруунаас ирнэ	Ум            радиаа дагийний хум мама бизъяасуухай	Эр	1921,1929,1937,1945,1953,1961,1969,1977,1985,1993.2001.2009
			Эм
Огторгуй	Зуун хойд зүггарч баруун хойноос ирнэ	Ум раднаа дагийний хум  мама  бизъяасухай	Эр	1920,1928,1936,1944,1952,1960.1968,1976,1984,1992,2000.2008
			Эм	1922.1930.1938.1946,1954,1962.1970,1978,1986,1994,2002.2010
Ус	Урд зуг гарч зуун урд зугээс ирнэ	Ум пагмадагийний хум мама  бизъяа суухай	Эр	1919,1927.1935,1943.1951,1959.1967,1975,1983,1991,1999.2007
			Эм	1923.1931.1939.1947.1955,1963.1971.1979,1987,1995,2003,2011
Уул	Баруун хойд зуг гарч зуун хойноос ирнэ	Ум будда дагийний хуммамабизъяа суухай	Эр	1918,1926.1934.1942.1950,1958.1966.1974,1982,1990.1998.2006
			Эм	1916.1924,1932,1940.1948.1956.1964.1972,1980,1988,1996.2004
Мод	Хойд зуг гарч зуун зугээс ирнэ	Ум базардагийний хум     мама  бизъяасуухай	Эр	1917.1925.1933,1941,1949,1957,1965(f^)l981,1989,1997,2005
			Эм
Хий	Урд зуг гарч зуун урдаас ирнэ	Ум базар пад дагийнийхум мамабмзъяа суухай	Эр	1916,1924,1932,1940,1948.1956.1964,1972,1980,1988.1996.2004
			Эм	1918,1926,1934

 Эх сурвалж: www.asunews.mn