Дэлхий бидний тухай: Тэд одоо нүүдэлчид биш боллоо.

 

Тэд одоо нүүдэлчид биш боллоо.

Тал нутаг шинэ баялгийнхаа төлөө тэмцэж байна.

/Эх сурвалж; www.economist.com Уншсан нэг нийтлэлээ хуваалцмаар санагдаад жоохон орчууллаа. мэргэжлийн, нийтлэлийн түвшиний юм биш шү. 

Дэлхий бидний талаар юу бодож байгааг мэдээсээ л гэж. Угаасаа хаана ч очсон Монголыг Чингис биш уул уурхай гэж хүлээж авдаг болсон бна лэ Бодох л асуудал. Орч/

Саяхныг хүртэл Монголчууд өөрсдийгөө "Алтан дээр суусан гуйлгачин" хэмээн дүрсэлдэг" байлаа.  Монгол улс их хэмжээний, нээж задлаагүй байгалийн баялагтай. 

Өнөөг хүртэл цалингийн хэмжээ бага, ажилгүйдэл их байсан.  Нийслэл Улаанбаатар хотод худалдан авалт нь шударга бус зах зээлийн түүхий мах, ногоо болон үслэг малгайгаар хязгаарлагдаж байсан.

 

Харин уул уурхайн хэд хэдэн томоохон төсөл бүхий зоогоор шилжилтийн урсгал эхэлсэн. Энэ нь засгийн газарт эдийн засгийн гэнэлтийн тэсрэлтийг байгалийн орчиноо сүйтгэхгүйгээр эдийн засаг, төлөвшиж байгаа ардчиллыг тогтворжуулах төрөл бүрийн асуудлууд үүсгэж байна. 

Өсөлт нь дараах эргэлзээг төрүүлж байна. Олон улсын валютын сан эдийн засгийн өсөлтийг 2 оронтой тоонд орж, дотоод нийт бүтээгдэхүүнийг 4 дахин өсч 2018 онд ойролцоогоор нэг хүнд 2000 ам.доллар оногдохоор урьдчилан тооцоолсон. Монголын баруун говийн хоёр том уурхай их хэмжээний баялаг нийлүүлэхээр хүлээгдэж байгаа бөгөөд үүний нэг нь Оюу толгой хэмээх өнгөрсөн жил ногоон гэрлээр гарсан бөгөөд нийт 40 сая тонн нүүр болон алт олборлох бол нөгөө нь хуучин үйл ажиллагаа явуулж байсан Таван толгой бөгөөд хүчин чадлаа бэхжүүлж өөрийн гол хэрэглэгч болох Хятад /???/ улстай замын болон төмөр замаар холболт хийсэн.

Засгийн газар Оюу толгой компаний гуравны нэг хувийг эзэмшсэнээр /Канадын Ivanhoe компан үлдсэн хэсгийг эзэмшдэг/ тэсрэлтээс их хэмжээний ашиг олох юм. Саяхан Монгол улсын ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж "Хэрвээ бид илүү их хэмжээний орлого, их ашгийг муу засгийн газрын муу засагтай байхдаа олох юм бол Монгол улс хүнд байдалд орно" гэж хэлсэн байна.  

Монголын улс төрчид үүндээ эрдэж аль хэдийн бэлэн их, олон сайхан амлалтыг сонгогчдод  амлаад байгаа юм. Swollen government coffers could exaggerate these bad habits. /Орч: хэт даварсан төрийн хувалзнууд нь энэ муу зуршлыг бүр ч дэвэргэж ч болох юм. гэж орчууллаа. Өөрөө л ингэж ойлголоо. яг үгчилж бол мэдкум бна эсхүл би буруу ойлгож байна./ Авилгал ч мөн 1990-ээд онд ЗСБНХУ-ын сүүдрээс гарч ардчиллыг зарласны дараа төрийн эзэмшлийн үйл ажиллагааг яаруу тэвдүү хувьчилж байх үеийн адил өсч магадгүй юм. Түүнчлэн, уул уурхайд олон томоохон албан тушаалтнууд хутгалдаад байна. Мөн сайн санаат төрийн зардлууд нь инфляцийг өсгөх хүчин зүйл болж байна. 

залхуу хүрлээ дараа нь үргэлжлүүлнэ ээ.

An economy hooked on a handful of commodities is also vulnerable to price shocks. A new fiscal stability law has been adopted, setting indices for commodity prices for budgeting purposes. When prices go above the index, excess revenue will be stored in a “stability fund”. If prices fall, the government can tap the fund to cover its costs.

Other precautions are being taken. New anti-corruption legislation has been passed. And Mr Elbegdorj vows to help boost investments in non-mining sectors, including tourism, finance and outsourcing. He says that mining’s contribution to output should shrink from 70%, its current level, to around 20% within two decades.

That sounds unlikely. Yet there is hope that Mongolia’s current leaders, who are better educated than their predecessors, do at least understand the dilemmas involved in managing the coming riches and the rising expectations they will bring. “It’s a question of whether we become Nigeria or Chile,” says a senior government adviser, in a country accelerating away from its sleepy nomadic past.

Nomads no more

A steppe-land struggles with new riches

Gouging the grasslands

MONGOLIANS were until recently wont to describe themselves as “beggars sitting on a huge pile of gold”. The country has vast but largely untapped mineral deposits. Until recently wages were low and jobs scarce. Shoppers in Ulan Bator, the capital, were not spoilt for choice—unless they were in the market for dried meat, vegetables or furry hats.

But with the recent launch of several big mining projects, a transformation looms. It will present the government with a different set of problems: how to manage a promised economic boom without devastating the environment or destabilising either the economy or the nation’s fledgling democracy.

Few doubt that the boom is coming. The IMF foresees a double-digit annual-growth rate for years to come; and a quadrupling of GDP per head—currently a measly $2,000—by 2018. Two mines in Mongolia’s southern Gobi region are expected to provide much of the new wealth. One, called Oyu Tolgoi, which was given the green light last year, will tap an estimated 40m tonnes of copper and also gold. The other is an existing coal mine, Tavan Tolgoi, to which new capacity has been added, including road and rail links to its main customer, China (surprise, surprise).

• The government will be a big beneficiary of the boom: it owns a third of Oyu Tolgoi (a Canadian firm, Ivanhoe, owns the rest). Yet the country’s president, Tsakhiagiin Elbegdorj, considers it potentially dangerous. “If we get much more income and much more profit in a bad system with bad governance, I think Mongolia is in trouble,” he says.

Mongolian politics is already based on patronage, with politicians invariably offering cash and other goodies for votes. Swollen government coffers could exaggerate these bad habits. Corruption could also thrive—as it did in the 1990s, on the back of a hasty privatisation of state-owned businesses soon after the country emerged from the Soviet Union’s shadow and introduced democracy. Indeed, the involvement of many senior officials in mining makes this likely. And even virtuous public spending may push up inflation.

An economy hooked on a handful of commodities is also vulnerable to price shocks. A new fiscal stability law has been adopted, setting indices for commodity prices for budgeting purposes. When prices go above the index, excess revenue will be stored in a “stability fund”. If prices fall, the government can tap the fund to cover its costs.

Other precautions are being taken. New anti-corruption legislation has been passed. And Mr Elbegdorj vows to help boost investments in non-mining sectors, including tourism, finance and outsourcing. He says that mining’s contribution to output should shrink from 70%, its current level, to around 20% within two decades.

That sounds unlikely. Yet there is hope that Mongolia’s current leaders, who are better educated than their predecessors, do at least understand the dilemmas involved in managing the coming riches and the rising expectations they will bring. “It’s a question of whether we become Nigeria or Chile,” says a senior government adviser, in a country accelerating away from its sleepy nomadic past.