Хурдан явахыг хүсвэл ганцаараа Хол явахыг хүсвэл олуулаа: Аугаа их Ялалт танаа зориулав 2009-05-05

Ко Дню Великой Победы посвящается
Аугаа их Ялалтад энэ бичлэгээ зориулья /орчуулга шүү. сонирхох нэг нь сонирхоно биз. Гоё блогтой байсан бол илүү гоё болох байлаа/

Фронтоос ирсэн захидал

60 илүү жил хадгалагдсан хуучин цаасны нугалаас дэндүү элэгджээ. Бэх нь бүдгэрсэн, шуудангийн маркийн өнгө нь цайсан фронтын захиа. Олон олон гэр бүл өнөөг хүртэл фронтоос ирсэн тэрхүү захидлыг нандигнан хадгалдаг. Гурвалжин захидал бүр өөрийн гунигтай баяртай түүх өгүүлнэ. Гунигт явдлын өмнө хайртай хүүгийнх нь бичсэн захидал мэдэгдлээс хоцорч ирэх тохиолдол байдаг байлаа. Харин ээжүүд, эхнэрүүд гашуудлын мэдээ андууран ирсэн хэмээн итгэж хэдэн арван он жилээр ч хүлээсэн нь бий.

Эх орны дайны фронтын захидлууд өөрөө агуу их хүч юм. Түүнд дайны хүйтэн үнэр, хүнд хэцүү он цагууд, цэргийн зөөлөн сэтгэл, Ялалтад итгэх итгэл шингээстэй:.
Дайны он жилүүдэд фронтын болон ар талын шуудангийн хэвлэхүүд уран сайхны үзэмжид дугтуй, ил захидал цаасны зураг хэвлэлд ихэд анхаардаг байлаа.
Энэ нь дайны он жилүүдийн уран сайхны нэгэн төрөл болсон бөгөөд дайсны өөдөөс сум сөрөх цэрэг эрсэд эзлэн түрэмгийлэгчтэй хийх өршөөлгүй дайнд уриалдаг байлаа.

16 настай Соня Степина анхлан математикийн хуучин багш Михаил Еськинд фронт руу захиа бичиж, өөрийн сэтгэлийг нээх итгэлгүй байлаа. Хамт суралцаж байсан нөхдөөс хэд хэдэн захиа авч сургийг нь сонсоны эцэст Соня бяцхан зурвас фронт руу илгээхдээ: «Михаил Петрович таны хичээлийг үргэлж санадаг шүү. Таныг хичээлээ зааж байхдаа хоолойгоо хэрхэн засч бас бага зэрэг чичирхийлдэг тухайг ч мөн…» гэж бичжээ.
Удалгүй сумангийн удирдагч Михаил Еськин Соняд хариу захидал бичжээ. «Би чиний захиаг маш баяртайгаар хүлээн авч уншлаа. Энд хүмүүс ах дүү, ойр дотныхноосоо захидал аваад ямар их баярладагийг чи лав төсөөлөхгүй дээ.».Захидал байнга бичдэг боллоо. Нэгэн удаа Михаил Соняд « бага зэрэг шалбарсан одоо эмнэлэгт эмчлүүлж байна», гэж бичихэд бүсгүй «Хэрвээ надад далавч байсан бол би нисээд л очих сон …» гэж харуусан бичжээ. Тэд нэг нэгэдээ дурласан юм.
Энэ мэтээр захидал тэдний дунд 3 жил ниссэн юм. 1944 онд тэд гэрлэжээ.

Дайнд явхаас өмнө, бэлтгэл фронтод байх хугацаанд олон хүмүүс хоорондоо хаягаа солилцдог байжээ. дайн мянга мянган гэр бүлийг салгасан юм. Фронтоос болон ар талаас дотнын хүнээ олох ганц итгэл найдвар нь шуудан байсан юм. Өдөр бүр мянга мянган захидал, мэндчилгээ, сонин сэтгүүл фронт руу явж, түүнээс дутахгүй тооны захидал фронтоос улс орны өнцөг булан, хот тосгон руу чиглэдэг байлаа.

Дайчидын захидал элдэв чимэг маяггүй, ихэвчлэн тэдний санааг зовоож буй тэр л зүйлийн тухай байдаг байлаа. Тэр л он жилүүдийн цэргүүдийг захиаг унших их хэцүү, хамар шархирч, нүдний нулимс гардаг юм аа. слезы. Василий Иванович Волков Алтай хотод өөрийн гэр бүлээ үлдээсэн бөгөөд тэдэндээ бичсэн захидалдаа «Хамгаас хайрт Маня! Хайртай хүүхдүүд Зоя, Коля и Валядаа мэнд хүргэе. Би амьд эрүүл байна. Манечка хүүхдүүдээ сайн харж хандаарай. Зоягийн эрүүл мэндэд анхаарал хандуулаарай. Тэр минь бие султай ш дээ. Сүү л уулгаж байвал сайн да».

Дайн хэний ч өршөөдөггүй. Энэ гэр бүлд ч мөн харгис хандсан юм. Дайны жилүүдэд Василий Волковын хоёр ах нь нас барж, түүний дүү Мария нь Ленинград хотын хүүхдийн цэцэрлэгт ажилдаг байсан бөгөөд нэгэн удаа хүүхдүүдийг зөөж явсан машин дэлбэрч, тэнд харсан аймшигт дүр зургаасаа болж шаналан, хүнд өвдөж 1947 онд өөд болжээ. Түүний эхнэрийн ах дүү нар ч мөн дайнд амь үрэгджээ. Харин ахлах дэслэгч Василий Волков өөрөө 1943 онд эрэлхэгээр амь үрэгджээ. Эхнэр Маня Волковын амьдрал тун хүнд хэцүү болсон бөгөөд тухайн үед Зоя 10, валч 7, Коля 3 настай байжээ.

Өнөөдөр ч Орост эзнийг нь одоо болтол олж чадаагүй захиаг хадгалаагүй архив музей гэж бараг үгүй. дэлхийн хоёрдугаар дайн түүнд оролцогчдын амьдралын түүхэн үйл явдал бөгөөд түүнийг цуглуулах, эзнийг нь олох ажлыг өнөөг хүртэл чухалчлан үздэг. Учир нь тэрхүү захидалд цэрэг эрийн сэтгэлийн үгч шингээстэй байгаа билээ.
мөн тэдгээрийг цуглуулдаг хүмүүс ч бий. Тэдний нэг нь 60 гаруй жил цуглуулж буй Москвагийн иргэн. чөлөөндөө гарсан ахмад Юлий Соломонович Лурье юм. Түүний цуглуулгын анхны захидал бол Юлиягийн гэр бүлд 1941 онд эцгээс нь ирсэн захидал юм. Тэр үед Юлия өсвөр насны хүүхэд байжээ. Түүний цуглуулганд эгэл цэргээс маршал хурандаагийн хүртэл захидал бий. Тэнд байлдагч Виталий Ярошевский ээждээ бичсэн захидалдаа «хэрвээ амь эрсэдвэл эх орныхоо төлөө, таныхаа төлөө шүү» гэжээ. Петр Сорокин 1941 онд сураггүй алга болсон бөгөөд түүнийхээ өмнөхөн төрөл төрөгсөддөө хэдхэн захиа бичжээ. энэ бол сүүлийн захидлуудын нэгнийх нь мөрүүд
«Сайн байна уу ээж ээ! Миний төлөө санаа зоволтгүй… Би бэхлэлтийн цаад талд гарсан. Удахгүй Кронштадтэд хүрнэ. Тэндээс танд даашинз хийх торго заавал явуулна аа» гэжээ. Гэвч тэр амжаагүй юм.

60 гаруй удаагийн нислэг үйлдсэн агаарын нисэх багийн даргын захидал эхнэр болон бяцхан хүү Алексейгийх нь үлдсэн хотод үргэлж ирдэг байлаа. Түүний захиа бүрээс эхнэрээ хайрлах үнэнч хайр, гэр бүлийнхээ төлөөх зовнил нь мэдрэгдэж байлаа. «Хонгорхон охин минь , – хэмээн Алексей эхнэртээ Новочеркасск хотоос бичихдээ – хагацалд өөрийгөө бэлтгээрэй. Өмнө 1942 он ирлээ. Миний л адилаар уулзах итгэл найдвараар амьдраарай.». Дараагийн захидлаа тэрээр Москвагийн орчимоос бичсэн юм. «Сайн байна уу, Верусинька, хонгор хүү Эдинька! Верушечка, гуниглах хэрэггүй. Өвөлдөө бэлтгээрэй. Хүүхдээ дулаан бээлий худалдан авч, шуба оёж өгөөрэй. та нартаа хайртай шүү . Алексей». Хамгийн сүүлчийн захиа нь 1941 оны 10 сарын эхээр гэр бүлд нь ирсэн юм. Түүнийг Алексей амь үрэгдэхээсээ хэдхэн хоногийн өмнө бичсэн байлаа. Тэрээр Зөвлөлт Холбоот улсын баатар цолоор нэхэн шагнагдсан юм.

Ялалт хүртэл амьд явхыг 1942 онд амь үрэгдсэн Николай Дронов ч бас мөрөөдөж байсан юм. «…Чөлөөт цаг бага байна. Олон зүйлсэд суралцах шаардлага гарч байна. Гэвч уйтгарлах шалтгаан алга. Бид ялах болно. Ээж, аав эмээ та нар миний төлөө санаа зоволтгүй. Битгий уйлаарай. Бүх зүйл сайн байна. Та бүгдийн хүү Коля».

Фронтод гэрээ санадаггүй хүн гэж нэг ч үгүй. Бараг бүх л захидал ойр дотныхон, гэр бүлдээ хандсан үгээр эхэлдэг нь санамсаргүй биш юм: «хонгорхон ээж ээ», «миний дотнын», «энхрийхэн хүүхдүүд минь», «хайрт Маша минь» гэх мэт. Цэргүүдийн захидалд дайны тухай цухас дурдсан байдаг. Гэр бүлдээ тэд шүлэг, зураг, соин хэвлэмэл хуудсын хайчилбар явуулдаг байлаа. Захиагаа тэд дайны талбар дээрээс бичдэг учраас тулаан хаана болж байгаа талаар «Пруссийгаас бичиж байна», «Одерт тулалдаж байхдаа», «Беларусийн мэнд хүргэе» гэх мэтчилэн бичсэн байх нь олонтоо таардаг.

Ялалт хүртэл ахлагч Наталья Черняк тулалдаж байсан юм. Өөрийн ээждээ бичсэн захидалдаа тэрээр «Хонгорхон ээж минь! Өнөөдөр манай хэсэг дээр том баяр боллоо. манай суманг хүндэт одон медалаар шагнагдлаа. Ээжээ, бидэнд шинэ гутал тавьж өгсөн. Миний 36 размер. Намайг ямар баяртай байгааг та төсөөлж байна уу. Одоо шөнийн 3 цаг болж байна. Жижүүрт гарч байхдаа танд энэхүү захиаг бичиж байна. Чөлөөт цагаараа Маяковский уншдаг. Би мартах дөхлөө. Та надад Штраусын «Хаврын уянга», «Дунайн гүнд» болон украйн орос дуунуудын ноотыг явуулаарай. Энэ манай хөгжмийн хамтлагт хэрэгтэй байна. .

Москвагийн иргэн Зенькогийн гэр бүлд Фадея Фадеевичийн фронтууд удаан хадгалагдсан юм. дараа нь тэдгээр захиаг музейд өгчээ. Тэрээр ялалтаас хэдхэн хоногийн өмнө амь эрсэдсэн юм. Эхнэр Анна болон хүүхдүүддээ захидал бичдэг байлаа. Харин эхнэр нь дайны он жилүүдэд хотоос хөдөөгийн тосгон руу шилжин ирж суурьшин хоёр хүүхдийн хамт амьдарч, хамтралын дарга болтлоо дэвшин ажиллажээ.

Хүнд хэцүү он жилүүд. Эмэгтэйд энэ бүхнийг даван туулахад зөвхөн нөхрийх нь захидал тусалж байжээ. Тэрээр эхнэр, хүүхдээ уралын жаварыг хэрхэн давж гарна да хэмээн санаа нь зовдог байлаа. «Та нар дулаан өвлийн бээлий авсан гэдгийг сонсоход үнэхээр сайхан байна. Хүүхдүүдээ дааруулахгүйн тулд чихтэй малгай оёж өгөх хэрэгтэй шүү. Анечка, өөртөө санаа тавихаа битгий мартаарай». Эхнэр хүүхдээ энэ бүх зовлонгоос ангид байлгах гэсэн түүний асар их хүсэл мэдрэгдэж байсан юм. Хүүхдүүд нь тэр мөчийг эргэн дурсахдаа "Ээж маань захидлаа уншихдаа нэг уйлж, нэг инээдэг байсан. Тэр л захидлууд түүнд эрч хүчийг өгдөг байлаа" гэжээ.
Хамтралд хүн хүч, техник хүрэлцэхгүй, үр тариа дутагддаг байлаа. Нийслэлийн томоохон институтын инженер түүнд хөдөөгийн хамтралын амьдралд дасахад хэцүү байлаа. Гэвч түүний ар талд хичээгүйлэн хөдөлмөрлөж буй тухай нөхөр нь захидалдаа «Аня, чиний захидлаас танай хамтралын удирдлагууд чамд сайнаар ханддагийг би мэдэрлээ. Чамаараа их бахарлаж, баярлаж байна. Чиний амжилт бол бидний амжилт».

Дайны жилүүдийн олон ил захидлууд зөвхөн зурагтай бус Сталины илтгэлийн ишлэлийг багтаасан байдаг байлаа. Многие военные открытки сопровождались не только картинками, но и официальной цитатой Сталина: «Бид өөрийн газар нутгаа Гитлерын бохироос цэвэрлэх ёстой, цэвэрлэх ч болно». Ялалт ойртох тусам хүмүүс захидал, мэндчилгээндээ «Би эцсийн хүчээ шавхан дайсныг ялах болно …», «…эвдрэн сүйдсэн газрынхаа өшөөг авна», «германуудтай тооцоо бодно гэдэгтээ итгэлтэй байна», «Ээжээ, араатнууд биднээс зугатаж байна, бид тэдний шүдийг хугалсан»…

Дугтуй хүрэлцдэггүй байлаа. Фронтоос гурвалжин хэлбэрийн захидал ирдэг байв.Түүнийг үнэгүй илгээдэг байжээ. Гурвалжин гэдэг нь энгийн дэвтрийн цаасын баруун, зүүн, дараа нь баруун тийш нугалсан хэлбэр юм. Илүү гарсан цаасыг нь гурвалжингийн дотор талд нь оруулан нугалдаг байв.

Аль эрт хүмүүсийн хоорондын захидал хувийн байхаа больсон байлаа. Энэ бол түүх юм. Рославль хотын түүхийн музейд фронтын захиан томоохон цуглуулга байдаг юм. Николай Иевлев дайн эхлэхээс 3 долоо хоногийн өмнө гэртээ бичсэн захидалдаа «Ээж ээ, миний талаар санаа зоволтгүй. Бүх зүйл сайн байна. Цэцэрлэгийг минь арчлах хүн байхгүй байгаа нь харамсалтай байна. мөн ч сайхан алим ургадагсан. Манай цэргийн сургуулалт хийдэг газарт их үзэсгэлэнтэй ой байдаг юм. Өглөөд бол тэнд буга ч харж болдог. ».

Леонид Головлев бараг хоёр жил өөрийн гэр бүлээ олж чадахгүй байсан юм. Гагцхүү 1943 онд ойр дотныхон нь түүний захидлыг хүлээн авсан юм. «Та нарынхаа хувь тавиланг мэдэхгүй, санаа их зовж байлаа. Та нар бүслэлтийг хэрхэн давж гарсаныг төсөөлж ч чадахгүй байна. Одоо бүх зүйл сайхан болно гэдэгт одоо найдаж байна. Өөрийнхөө тухай юу ч хэлэх вэ дэ ?Тулалдаад, Амь мэнд эрүүл саруул байна». Леонид 1944 онд сураггүй алга болсон юм.
Николай Фескины захидал эцгийн хайраар дүүрэн байлаа. Ар талд түүний эхнэр Евдокия гурван хүүхдийн хамт үлдсэн юм. Фронтын захидлын хэсгээс дурьдахад л : «…ЦТа нарыгаа олон дахин үнсэе. Харахыг маш их хүсэж байна. Хүүхдүүд минь – Валя, Витя бяцхан Мирочкагаа аав нь зүүдэлдэг юм».